Alpen avontuur met het gezin op Pilatus

Mijn eerste keer op Pilatus, de huisberg van de Zwitserse stad Luzern, was het niet. Al twee keer eerder maakte ik de spectaculaire gondelrit naar de top van de iconische 2128 meter hoge berg. Dit keer was ik echter samen met mijn gezin, op doortocht naar onze vakantiebestemming in Toscane, en maakten wij op uitnodiging van de marketing afdeling van de berg, een tussenstop in centraal Zwitserland om de berg te ontdekken. Een uitgelegen kans om mijn gezin kennis te laten maken met de Alpen!

Op het ambitieus vroege tijdstip van 3:00 uur 's nachts gaat thuis de wekker af. We willen uiterlijk om 4 uur in de auto zitten, zodat we aan het begin van de middag in Kriens kunnen zijn. Kriens is het plaatsje dat vast is gegroeid aan de stad Luzern, gelegen aan het Vierwoudstedenmeer in centraal Zwitserland. Hier liggen 4 vrijkaartjes voor ons klaar bij de receptie van het dalstation van de Pilatusbahnen. Het is vandaag druk bij de gondelbaan. Niet zo verrassend, want het is vrijdag in het hoogseizoen en bovendien erg aangenaam weer. Om ons heen horen we veel verschillende talen, wat bewijst dat we met een zeer populaire toeristische bestemming te maken hebben. Zodra ik de kaartjes in bezit heb maken we ons op voor de gondelrit naar de top van Pilatus, huisberg van Luzern.

Dragonride

De complete gondelreis van het dalstation in Kriens naar Pilatus Kulm, top van de berg, neemt gemiddeld 35 minuten in beslag. Onderweg worden ook de tussenstations Krienseregg en Fräkmüntegg gepasseerd. Bij de laatstgenoemde stappen we uit en worden we geleid naar een grotere gondel die het laatste en steilste stuk van de klim voor z'n rekening neemt. Een allereerste rit met de 'Dragonride' staat garant knikkende knieën en klamme handjes. Tenminste, als je überhaupt zicht hebt. Helaas zit de top van de Pilatus grotendeels in de wolken en laat de de adrenalinerush nog even op zich wachten. Na deze 3,5 minuten durend huzarenstukje van de rit, zijn we gearriveerd bij Pilatus Kulm, het bergstation van de gondel en eindbestemming van de dag. We stappen uit en bevinden ons op 2070 meter hoogte. Zo af en toe vallen er gaten in het wolkendek wat direct een weerzinwekkend uitzicht op de omliggende bergtoppen geeft. Kijkend naar het zuiden, zijn een aantal met sneeuw bedekte Alpenreuzen te zien: Ik schat dat het om de Eiger, Jungfrau en Mönch in het Berner Oberland gaat.

Steenbokken

Als eerste zoeken we receptie van het hotel op om in te checken en de bagage alvast achter te laten. Nog vermoeid van de lange autorit, hebben we allemaal extra veel zin om de berg te verkennen. Van eerdere bezoeken aan de berg, kan ik me herinneren dat de wandeling naar de Tomlishorn erg de moeite waard is. De Tomlishorn wordt beschouwd als hoogste punt van de Pilatusberg, die in zijn totaliteit eigenlijk uit meerdere bergtopjes bestaat. De wandeling bedraagt ongeveer 45 minuutjes als je het rustig aan doet, kent weinig hoogteverschillen en is goed begaanbaar voor het hele gezin. Ideaal voor een actieve tijdsbesteding! De bestaat dat je tijdens het wandelen één of meerdere steenbokken ziet. De aanwezigheid van deze markante bergbeklimmers zijn het resultaat van een succesvolle herintroductie in de jaren-60 van de vorige eeuw, nadat de van oorsprong inheemse soort in de 17e eeuw bijna was uitgestorven. De mannetjes zijn te herkennen aan hun imposante gebogen hoorns. Aan het aantal ribbels op de hoorns valt af te lezen hoe oud het mannetje is; iedere ribbel staat vertegenwoordigt één jaar. Het duurt niet lang voordat we eerste steenbok spotten. Op een bizar steile rotswand staat een vrouwtje relaxed wat verse alpenbloemetjes te kauwen. Het is een imposant gezicht om deze balanceer act te aanschouwen. Langs het veilig afgezette wandelpad zien we een serie informatiebordjes tegen. Deze borden zijn onderdeel van het bloemenpad. Op de borden is informatie te vinden over alle alpenbloeiers die op de berg te vinden zijn. Afhankelijk van de bloeiperiode, kun je de bloemen natuurlijk ook 'in het echt' tijdens het wandelen tegenkomen. Het venijn van deze niet al te moeilijk wandeling, zit hem toch nog in de staart. Het pad leidt omhoog over een rotsachtig pad en eindigt bij een omhekt gedeelte van de berg met houten bankjes. Helaas hebben we pech en ontbreekt het uitzicht door de dichte bewolking. Wel worden we vergezeld door nieuwsgierige alpenkauwen die totaal geen angst voor mensen lijken te hebben. Na een korte adempauze besluiten we terug te keren om te kijken of we toevallig al in de hotelkamer in kunnen.

Pilatus Kulm Hotel

Het Hotel Pilatus-Kulm is een historisch en charmant verblijf op de top van de Pilatus. Het hotel biedt een uniek verblijf in het hart van het Zwitserse Alpenlandschap, met adembenemende panorama’s over het Vierwoudstrekenmeer. Gebouwd in 1890, ademt het hotel een sfeer van nostalgische grandeur, maar is tegelijkertijd voorzien van moderne gemakken. Het beschikt over comfortabele kamers, een stijlvol restaurant en verschillende terrassen met uitzicht op de indrukwekkende bergwereld. Gasten kunnen hier genieten van rust, zuivere berglucht en onvergetelijke zonsondergangen boven de wolken. Er staan 2 2-persoonskamers voor ons in reservering. Waar we een al een beetje op hoopte blijkt uit te komen; we hebben vanuit het hotelkamerraam een magnifiek uitzicht op de omliggende bergen. De kamers zijn voorzien van alle gemakken, een heerlijk bed en een ruime badkamer. Het allerleukste van een overnachting in het hotel is dat je de berg na 17:00 's middags praktische voor jezelf hebt, als alle daggasten naar het dal zijn teruggekeerd. Ook betekent dit dat je in potentie een spectaculaire zonsondergang en -opkomst (voor de fanatiekeling) vanaf de top kunt meemaken. Met de verwachting dat de bewolking de volgende dag alweer weggetrokken is laten we een mogelijke zonsondergangsessie vandaag links liggen en schuiven we aan in het chique hotel-restaurant voor een veelbelovend meergangen menu. Tijdens het hoofdgerecht kijk ik naar buiten en zie dat de wolken roze kleuren. Deze verleiding kan ik moeilijk weerstaan en beloof dat ik met 2 minuten weer terug zal zijn. Op het panoramaterras schiet ik een paar foto's van het alpenuitzicht die nu zijn gehuld in een pastel kleurig wolkenlaagje. De toppen van de 4000-meter bergen steken er in de verte nog bovenuit. Genieten hoor!

Zonsopkomst

Als je overnacht bovenop de berg vind ik dat opstaan voor de zonsopkomst min of meer een verplichting is. Dit moet je nou eenmaal meemaken, helemaal wanneer je op Pilatus bent. We staan op om 5:00 uur, in de wetenschap dat de zon vandaag om 5:45 uur boven de horizon zal verschijnen. Voor de korte wandeling naar het uitkijkpunt Esel trekken we zo'n 20 minuten uit. Het wandelpad bergop bestaat vrijwel in z'n geheel uit traptreden en een traphekje en is dus goed en veilig begaanbaar. Onderweg merk ik op dat de wolkenpartijen van gisteren zijn verdwenen en de lucht al mooi in warme accenten kleurt. Dit betekent dat we weleens een waanzinnig mooie zonsopkomst zouden kunnen meemaken! Het unieke van een zonsopkomst vanaf Pilatus is het uitzicht over het immense Vierwoudstrekenmeer (voorheen bekend als Vierwoudstedenmeer), dat aan alle zijden wordt geflankeerd door grillige bergtoppen. Omdat je vanaf uitzichtpunt Esel in oostelijke richting naar het meer kijkt, is dit misschien wel één van de allermooiste zonsopkomst locaties van Zwitserland! We zijn deze ochtend niet de enigen met een zonsopkomstmissie in de planning. Een handjevol wandelaars hebben zich bovenop de uitkijkrots verzameld. De meesten betreffen werknemers van het hotel en restaurant, zo verraden hun Pilatus- jasjes. We zijn precies op tijd, want we zien een klein rood streepje achter de berg Rigi, te herkennen aan de TV-mast, opkomen. Langzaam maar zeker werpt de zon steeds meer licht over de toppen in de verte. Ik herken de Grosser en Kleiner Mythen, tweelingbergen vlakbij het stadje Schwyz. In de verte herken ik de belangrijkste berg van het Appenzeller Alpen, de Säntis. Een blik naar achteren levert een al evenzo spectaculair zicht op de reuzen van het Berner Oberland. De Titlis bij Engelberg is duidelijk te zien door een schittering van het zonlicht in de metalen constructie van het bergstation. Het water van het Vierwoudstrekenmeer is nu volledig opgelicht door de gouden zonnestralen. Je zou er gemakkelijk uren naar kunnen kijken zonder verveeld te raken. Het allermooiste van deze ochtendsessie is om mijn gezin te zien genieten. Voor hen is het, meer nog dan voor mijzelf, een unieke ervaring.

Cogwheel treintje

Na een stevig ontbijt in het Pilatus Kulm Hotel is de batterij weer opgeladen en bereiden we ons voor op een ritje met de tandradtrein. Deze tandradtrein of cogwheel in het Engels, is een ware attractie. De Pilatusbahn- trein betreft een iconisch staaltje Zwitserse techniek en wereldberoemd als de steilste tandradbaan ter wereld. Sinds de opening in 1889 verbindt deze historische bergtrein het plaatsje Alpnachstad, gelegen aan de oever van het Vierwoudstrekenmeer, met het bergstation Pilatus Kulm. Over een traject van slechts 4,6 kilometer overwint de trein een indrukwekkend hoogteverschil van bijna 1.630 meter, met een maximale stijging van maar liefst 48%. De baan werd oorspronkelijk aangelegd met stoomtreinen, maar sinds 1937 wordt de route volledig elektrisch aangedreven. De tandradconstructie is uniek: de trein rijdt op een speciaal ontworpen Locher-systeem, waarbij de tanden horizontaal in het midden van de rails grijpen. Deze constructie maakt het mogelijk om extreem steile hellingen veilig en stabiel te beklimmen — iets wat met een normaal tandrad- of adhesiesysteem niet mogelijk zou zijn. Tijdens de rit naar het dal genieten we van de mooie uitzichten op het steeds dichterbij komende Vierwoudstrekenmeer. We worden vandaag getrakteerd op perfect bergweer. Een strakblauwe lucht met een aangenaam temperatuurtje. Een gegronde reden om even pootje te baden in het helderblauwe water. Omdat we maar weinig tijd hebben voordat onze treinrit weer naar boven vertrekt, wordt dit het hoofddoel van de treinrit. Direct aan de oever bij Alpnachstad hebben we een plekje op een steiger gevonden en worden de voeten getrakteerd op een verfrissende onderdompeling.

Fräkmüntegg

Tegen het begin van de middag zijn we teruggekeerd naar het bergstation bij Pilatus Kulm. Hier verzamelen we onze bagage en maken we ons op voor de tweede keer met de dragonride- gondel. Deze keer in tegengestelde richting, maar mét uitzicht. We stappen uit bij het Fräkmüntegg tussenstation. Het is hier vandaag behoorlijk bedrijvig. Niet zo gek met deze prachtige weersomstandigheden op een zaterdag in juli. Bij Fräkmüntegg ligt het het accent vooral op de activiteiten die er te beleven zijn. Er is een heel stoer klimparkcours, dat grotendeels door een bos loopt. Door datzelfde bos is er een soort kabelbaanconstructie, genaamd Dragon Glider te vinden. Iets verder bergopwaarts loop je naar de Fräkigaudi zomerrodelbaan, Zwitserland's langste in zijn soort. Daarnaast zijn er bij en rondom het Fräkmüntegg gondelstation verschillende eetgelegenheden met aangename panoramaterrasjes te vinden. We beginnen met het Wipfelpfad; een wandelparcours waarbij je van boom naar boom loopt over een breed touw, voorzien van veiligheidsnetten. Dit willen de jongens meteen een tweede en een derde keer doen. Gratis en voor niets, dat maakt het nog een beetje leuker. Dan is het tijd voor de Dragon Glider. We klimmen de trap op naar het houten plateau waar we één voor één via een harnas aan een karabijn haak worden bevestigd. Deze staat in verbinding met een schuifmechanisme die aan een kabel/ rails hangt. Vervolgens glijd je over de rails door het bos naar beneden. De bochtjes zijn het leukst en het is helemaal niet eng (zelfs ik durf nog). Het korte ritje eindigt pal tegenover het terras van de Drachenalp, waar we even de tijd nemen voor een welverdiend drankje. Als we het stilzitten zat zijn, besluiten we het wandelpad omhoog te volgen dat richting de rodelbaan leidt. Het is duidelijk spits bij de wachtrij, want we horen dat het ruim een uur kan duren voordat je aan de beurt bent. Met het vooruitzicht dat we de langste zomerrodelbaan van het land kunnen berijden, nemen we de lange wachttijd voor lief en sluiten we braaf aan in de rij. Eindelijk zijn we aan de beurt en mogen we naar beneden roetsen. Je bepaalt zelf hoe snel dat gebeurt, door de hendel naar achteren te trekken of naar voren te drukken. Na de rodelbaan staat er nog één activiteit op het programma, maar daarvoor moeten we wachten tot 16:00, nadat de het gros van de daggasten naar het dalstation in Kriens zijn teruggekeerd.

Klimbos

Het toetje van de dag is klimmen in het Seilpark Fräkmüntegg. We krijgen, samen met de andere deelnemers (een mannetje of 20 in totaal) tekst en uitleg over de klimharnassen, de verschillende moeilijkheidsgraden van het parcours en een aantal handige tips en trucs. Zodra we de beginnersroute hebben voltooid, kiezen we zelf welk klimparcours we willen volgen. De meest prominente route valt onder de moeilijkheidscategorie 'Mittel' en heeft een zeer panoramische ligging, met uitzicht op het Vierwoudstrekenmeer aan de ene, en de bergwand van Pilatus aan de andere kant. Als deze route is voltooid, wacht een leuk zipline traject als beloning en kun je de route van je lijstje afvinken. Voor de allerkleinsten is er tevens de mogelijkheid om de PILU-parcours te kiezen. Uiteraard is alles goed begeleid en beveiligd. Het slotakkoord van de dag betreft een BBQ buffet op het terras van Restaurant Fräkmüntegg. Omdat we zo lang mogelijk van het fenomenale uitzicht willen blijven genieten, smikkelen we de kipspiesjes en biefstukjes op het terras op totdat de zon onder is gegaan. Meteen wordt het een stuk frisser dus eten we het dessert - een panna cotta met bosvruchten - binnen in het restaurant op.

Tree tents

Langzaam maar zeker maken we aanstalten om naar onze slaapplek van de avond te gaan. In een gedeelte van het klimbos zijn een aantal boomtenten gespannen tussen de bomen. Op zo'n meter boven de grond, slaap je dus in een soort overdekte hangmat. De boomtenten bieden plaats aan 2 personen, dus beschikken we vanavond over 2 tenten. De jongens in 1 tent en ik en mijn vrouw in de andere. We hebben er een hard hoofd in of we vanavond überhaupt een oog dicht zullen doen. Toch is het natuurlijk een bijzondere en spannende ervaring om op zo'n prachtige plek te overnachten. Na een verrassend goede nachtrust maken we de jongens wakker. Ze beweren nog nooit zo lekker geslapen te hebben! Bij het restaurant wacht ons nog het ontbijtbuffet alvorens we met de rode gondels weer naar het dalstation kunnen meeliften. Moe maar voldaan genieten we van het uitzicht vanuit het gondelraampje. Ook al hebben we het Vierwoudstrekenmeer de laatste dagen al zo vaak gezien - het blijft schitterend.

De 2 nachten op de berg Pilatus waren onvergetelijk! Voor mijn gezin was het een eerste kennismaking met de Zwitserse Alpen wat echt uitstekend is bevallen. Al moet ik toegeven dat we enorm veel hebben geboft met de perfecte weersomstandigheden. Vanuit onze woonplaats (in Enschede) is het zo'n 8 uurtjes rijden voordat je in Luzern aankomt. Omdat wij onderweg naar Toscane in Italië waren, ligt een tussenstop in Zwitserland bijna precies halverwege de route. Wat betreft het financiële plaatje is Zwitserland natuurlijk wel aan de dure kant. Toch zijn de prijzen op sommige plekken nog redelijk acceptabel. Bijvoorbeeld: Voor een overnachting in de boomtenten betaal je 140 CHF per volwassene en 95 CHF voor een kind. Daarbij is het klimmen, een gondelrit Kriens-Fräkmüntegg-Kriens, het bbq-buffet én ontbijt inbegrepen. Persoonlijk vind ik dat nog redelijk acceptabel voor een activiteit- eet en slaap arrangement. De rodelbaan en Dragon Glider zijn overigens niet inbegrepen in die prijs. Meer informatie over dit aanbod vind je op https://pilatus.ch/aktivitaeten/tree-tents. Ook benieuwd naar een Alpen avontuur met het gezin op Pilatus? Bezoek de officiële website voor het actuele aanbod en prijzen.