Winterwandelen in Liechtenstein

Verscholen tussen de Oostenrijkse en Zwitserse alpen ligt het Vorstendom Liechtenstein, één van de allerkleinste landjes ter wereld. Op uitnodiging van het toeristisch bureau van Liechtenstein stap ik vrijwel direct na een verse sneeuwdump de auto in om met eigen ogen te aanschouwen of het piepkleine landje kan tippen aan de schoonheid van de Oostenrijkse en Zwitserse buren.

Het is altijd spannend wanneer je op het punt staat om een nieuw land van het wensenlijstje af te kunnen vinken. Na een nachtelijke autorit neem ik de afslag Vaduz en rijd ik via de Rijnbrug het vorstendom binnen. Sneeuwvlokken dalen zachtjes neer op het asfalt en in de verte zie ik het imponerende silhouet van het beroemdste gebouw van Liechtenstein, Schloss Vaduz. Vaduz mag misschien de hoofdstad van het vorstendom zijn, met zijn ligging van 445 meter boven zeeniveau is Vaduz niet erg sneeuwzeker, vooral zo vroeg in het seizoen. Best wel een goede reden om een snelle foto van het kasteel onder een wit laagje te maken! De plaats waar ik de nacht zal doorbrengen ligt ruim 1000 meter hoger dan de hoofdstad en belooft daarmee een nog betere plek te zijn om de echte winter te kunnen aanschouwen.

Hollander in de bergen

Als ik na wat haarspeldbochten de Steg- tunnel door ben gereden, wordt de weidse Rijnvallei ingeruild voor een woest winterlandschap. Precies waarop ik had gehoopt! Sneeuwvorming op de weg zorgt ervoor dat ik zo rustig en gefocust mogelijk achter het stuur zit; Een laag toerental, in de tweede versnelling. De sneeuwbanden zitten er gelukkig al een maandje op, dus heb ik geen reden tot stress. Toch merk ik op het laatste traject van de weg dat mijn auto steeds minder grip krijgt, en zelfs in de eerste versnelling moelijker vooruitkom. Zo moeilijk dat de slakkengang uiteindelijk resulteert in een stilstand. Midden op de weg. Met de alarmlichten aan probeer ik heen en weer te vieren, in zoektocht naar wat grip op het hevig besneeuwde wegdek. Het mag niet baten. Ik vermoed dat Malbun niet ver weg meer ligt, dus verlaat ik mijn auto en ga ik te voet verder. Het JUFA hotel ligt gelukkig vrijwel direct aan het begin van Malbun zodat de geforceerde wandeltocht in lengte beperkt blijft. Aan de receptie vertel ik mijn ongelukkige situatie en voel ik mij een beetje een karikatuur van 'De Hollander in de bergen'. Gelukkig biedt de hotelmanager zijn hulp aan en geeft mij een lift in zijn 4x4. Het is een beetje een zielig gezicht om mijn volvo met knipperende lichten in het besneeuwde landschap te zien staan. Met behulp van wat aanwijzingen en een passerende strooiwagen lukt het uiteindelijk om de laatste etappe naar het hotel al rijdend af te leggen. Zo pakt het eerste sneeuwavontuur in Liechtenstein ietsje anders uit dan dat ik mij had voorgesteld!

Liechtenstein, één van de kleinste landen ter wereld, draagt een geschiedenis die veel groter voelt dan zijn oppervlakte doet vermoeden. Als vorstendom ontstaan binnen het Heilige Roomse Rijk en sinds 1806 volledig soeverein, vormt het een stabiele, zeer welvarende natie tussen Zwitserland en Oostenrijk.

Valüna-vallei

Die middag stap ik op de bus en vertrek ik richting het kleine bergdorpje Steg, dat aan het begin van de gelijknamige tunnel ligt. De bus stopt vlak voor het hotel en heeft als eindbestemming hoofdstad Vaduz. Een fijne oplossing, gezien het gestuntel met mijn -niet -winterbestendige- volvo. Erg welkom is de Adventure Pass, een (digitale) pas waar iedere overnachtende bezoeker in Liechtenstein gebruik van kan maken. Dit houdt onder andere in dat je gratis kunt reizen met het busvervoer. Daarnaast geeft de Adventure Pass kortingen op veel musea in Vaduz en skiliften in Malbun. Het Valüna-dal is een breed dal dat wordt geflankeerd door ruige bergtoppen, hoewel deze vandaag niet zichtbaar zijn vanwege de sneeuwbuien. Met grote vlokken dwarrelt de sneeuw neer op de houten daken van Steg. Het is een beetje onwerkelijk hoe rustig het hier is. Ik loop richting een klein kerkje met een puntdak. Hiervandaan begint de wandelroute door de vallei. Gelukkig is de route gemarkeerd met opvallende rozekleurige paaltjes, want anders was ik het pad al snel uit het oog verloren. De route voert eerst langs enkele traditionele houten chalets. Hier hoef je niet over veel fantasie te beschikken om in te beelden dat het hier, vooral tijdens de wintermaanden, enorm knus en idyllisch wonen is.

Pal achter de huizen ligt een meertje. Van een bord lees ik dat dit de Gänglesee is. Het is een kwestie van enkele nachten voordat het meertje volledig dichtvriest. Terwijl ik verder de vallei in wandel, is het gekraak van verse sneeuw onder mijn schoenen het dominante geluid. Een aftakking van het pad is gemarkeerd met blauwe paaltjes; dit betreft de langlauf-route, ook wel een "Loipe" genoemd. Over het algemeen wordt het niet op prijs gesteld als je je als voetganger op de Loipe begeeft, daarom blijf ik keurig op de met roze gemarkeerde route. De wandeling voelt bijna vlak en is daarom prima vol te houden. Het mooiste van alles? De rust. De mensen die ik onderweg tegenkom zijn op één hand te tellen. Ook zie ik nog enkele crosscountry skiërs voorbijflitsen. Het winterse landschap is geweldig. De bergflanken soms bijna intimiderend. Aan het einde van de route ligt een boerderij. Dit is de Alp Valüna. In Zwitserland en Liechtenstein wordt een "Alm" meestal aangeduid als "Alp". Dit is ook meteen het keerpunt van de wandeling. Als de schaduw over het besneeuwde dal trekt, wandel ik terug naar de bushalte in Steg. Een mooie eerste dag zit erop en ik kan haast niet wachten tot de volgende dag.

Sass-Weg

Na een goede nachtrust en een heerlijk ontbijt in het JUFA hotel ben ik de perikelen van gisteren alweer vergeten en trek ik vol goede moed naar het begin van de Sass-weg. Dit is een geprepareerde Winterwanderweg die enkele mooie uitzichten op het skidorp belooft. Het heeft tot diep in de nacht nog gesneeuwd, maar vanochtend is het koud en helder. Meestal is deze combinatie een garantie op mooie winterplaatjes. Ik wandel aan de oostenkant van de berghelling, wat automatisch betekent dat de route 's ochtends grotendeels nog in de schaduw is gehuld. In de verte zie ik de houten huizenverzameling van Malbun liggen. Echt een sprookje! Enkele daken worden al geraakt door het zonlicht. Geregeld blijf ik staan om verschillende composities te proberen, wat gelijk een goed excuus geeft om even uit te puffen. Ik begroet twee passerende wandelaars die zijn uitgerust met sneeuwschoenen. Geen overbodige luxe, want het verse sneeuwdek is vooral aan de zijkanten van het pad verradelijk diep. Als ik bij het dichtgevroren Sassmeertje aankom, maakt de schaduw plaats voor de zon. Vanwege de optrekkende kou en de warme zonnestralen ontvouwt zich een zeer bijzonder natuurverschijnsel: Een zonnezuil! Als ik goed kijk zie ik dat er zelfs een halo is ontstaan! Dit zeldzame natuurfenomeen had ik nog niet nooit eerder gezien. Opgewonden rits ik mijn tas open en klap ik mijn statief uit. Ik stel mijn camera in op interval opname en loop richting de halo. Een blijvende glimlach op mijn gezicht kan ik maar moeilijk onderdrukken. Als de boog vervaagt en de zon definitief de overhand heeft, wandel ik verder het pad af. De route is prima gemarkeerd met roze stokken en af en toe een routebordje in dezelfde kleur. Een berghut met een half metertje versgevallen sneeuw op het dak is het volgende dankbare fotomotief. Ik probeer verschillende standpunten. Iets verderaf, tussen besneeuwde dennenbomen door, of dichtbij met een groothoeklens. Het is allemaal even prachtig. In de verte zie ik de witte alpentoppen van de Appenzeller alpen aan de Zwitserse zijde van de grens liggen. Dichterbij, een wirwar van besneeuwde boomtoppen. Ik merk dat ik vaak dezelfde, en anders vergelijkbare foto's schiet, gewoon omdat het uitzicht zo indrukwekkend is. Na een half uurtje komen de daken van Malbun weer in zicht, wat betekent dat de wandeling bijna ten einde is. Wat was dit genieten! Een korte pauze op mijn hotelkamer geeft de gelegenheid om mijn snowboots weer droog te föhnen en de plannen voor de rest van de dag door te nemen.

Een zonnezuil en een halo worden allebei veroorzaakt door ijskristallen in de atmosfeer, maar het zijn verschillende verschijnselen. Een zonnezuil ontstaat wanneer zonlicht wordt gereflecteerd door horizontaal zwevende ijskristallen, waardoor een verticale lichtzuil zichtbaar wordt. Een halo daarentegen is een ring of boog rond de zon of maan die ontstaat doordat licht breekt in zeskantige ijskristallen. Soms kunnen beide tegelijk optreden, bijvoorbeeld bij zeer koude omstandigheden met veel ijskristallen in de lucht: de zon kan dan een verticale zuil vormen, terwijl er ook een subtiele ringvormige halo rondheen zichtbaar is.

Triesenberg

Niet lang nadat we de inmiddels bekende Steg- tunnel zijn uitgereden, stap ik uit in bij het bergdorp Triesenberg. Triesenberg valt nog het meest treffend te omschrijven als een karakteristiek balkon, dat een grandioos uitzicht geeft over het Rijndal. Ook hier ligt de sneeuw nog steeds op de daken zodat de nodige kerstkaart-referenties worden aangewakkerd. Iets buiten het dorp zie ik ouders en kinderen met een sleetje tegen van de golvende heuvels opwandelen. Deze nostalgische wintertaferelen wakkeren het fotografie-instinct aan. Naar het oosten starend, zie ik dat de maan achter de bergtoppen tevoorschijn is gekropen. Met een telezoomlens richt ik op de maan en probeer ik deze samen met de witte bergen in één frame te vangen. Daarna is het cliché ansichtkaart motief aan de beurt. De ui-vormige kerktoren van Triesenberg, de Pfarrkirche St. Joseph, neemt een prominente plek in de compositie in beslag. De witte daken van de huisjes, het uitzicht op het groene dal en in de verte de Appenzeller Alpen. Er kan zo een Ravensburger legpuzzel van gemaakt worden.

Kerstsfeer

Als de avond valt in Malbun, slenter ik tussen de houten gebouwen door, in zoektocht naar interessante foto-onderwerpen. Hier en daar is er al kerstverlichting in stelling gebracht. De grote dennenboom in het midden van het centrale pleintje moet het vooralsnog zonder versieringen en verlichting doen. Dit zal ongetwijfeld de komende dagen gaan gebeuren. Als de zon naar beneden zakt krijgen de besneeuwde bergflanken een blauwe gloed. In de verte zie ik lichten branden in een afgelegen chalet. Ik vraag me af wie er woont. Is het een permanente bewoner? Of een toerist? Misschien een horecamedewerker of bouwvakker van één van de vele bouwplaatsen die ik in het dorp gezien heb...Terwijl ik aan het fantaseren ben, merk ik op dat het maanlicht de sneeuw een nog intensere blauwe tint geeft. In tegenovergestelde richting zorgt de ondergaande zon voor een fel kleurenpallet. Malbun ligt er vredig bij. Iedereen hier hoopt op een goed en lang sneeuwseizoen. Het is ze van harte gegund!

Winterwandelen in Liechtenstein: conclusie

In slechts twee dagen tijd heeft Liechtenstein een diepe indruk op mij gemaakt. Het land is natuurlijk klein van formaat en daarmee gemakkelijk te doorkruisen. Vanuit de hoofdstad Vaduz ben je met een half uurtje in dé plek voor winter(sport)liefhebbers, Malbun. Hoewel nog steeds bescheiden van formaat, beschikt Malbun over heeft een redelijk aantal restaurants, hotels en skifaciliteiten. Ik denk dat Malbun tijdens het wintersportseizoen iets levendiger is, maar tijdens mijn bezoek, eind November, was het erg rustig. Buiten de pistes valt er in de winter ook genoeg te beleven. Wil je winterwandelen in Liechtenstein? Vanuit Malbun heb ik gemakkelijk toegang tot geprepareerde wandelwegen zoals de Sass-Weg en even verderop in de Valüna-vallei. Ook zijn er diverse gemarkeerde sneeuwschoentochten aanwezig. Zoek je meer informatie over Liechtenstein als reisbestemming en handige praktische informatie? Bezoek dan de officiële website.