Kokkola, een onbekend stukje Finland

Zo'n 90% van de reizigers die al eens in Finland zijn geweest zullen zich hebben beperkt tot een verblijf in de hoofdstad Helsinki, of anders zeker toch wel een bezoekje aan het vooral in de winter populaire Lapland. Het kuststadje Kokkola, gelegen aan de Botnische zee in het westen van het land, behoort voor de meesten nog tot onbekend terrein. Op uitnodiging van het lokale toerismebureau trok ik een paar dagen door de stad en het directe buitengebied in zoektocht naar de mooiste plekjes van deze onbekende Finse bestemming.

1. Neristan

2. Rondje e-biken

3. Harrinniemi vuurtoren

4. Café Bryggan

5. Bosund

6. Tankar

7. Zalmsoep

8. Vuurtoren en kerk

9. Vogelstation Tankar

10. Ohtakari

De treinrit vanaf Helsinki airport neemt ongeveer viereneenhalf uur in beslag voordat ik op het perron van Kokkola kan uitstappen. Voor Finse begrippen is dat helemaal nog niet zo gek ver weg. Het loopt al tegen de avond maar het is nog erg licht. Dit herinnert mij eraan dat Kokkola behoorlijk noordelijk ligt, want gezien we in de maand juni zitten gaat de zon per nacht slechts anderhalf uur onder. Na ingecheckt te zijn in mijn hotelkamer in het centrum van Kokkola besluit ik direct nog even van die extra zonuurtjes te profiteren.

Neristan

Direct achter de entree van mijn hotel staan de eerste houten huizen van het historische deel van Kokkola, genaamd Neristan. Dit stadsdeel dateert uit de periode 1800-1900 en is volledig gebouwd in een rasterpatroon. Kenmerkend voor Neristan is de bonte verzameling houten huizen, waarvan de meesten tegenwoordig nog steeds als woonhuis dienst doen. De houten gebouwen zijn zonder uitzondering beschilderd in pasteltinten en vormen ondanks het verschil in kleur een samenhangend geheel. In de jaren 1960 dreigde Neristan te moeten verdwijnen door moderniseringsplannen, maar door verzet en erkenning van waarde kreeg het gebied in 1982 een beschermde status en is sindsdien behouden gebleven als nationaal waardevol erfgoed. Neristan is een knusse en zeer fotogenieke wijk waar je je gemakkelijk enkele uurtjes kunt vermaken. Achter sommige tuinpoorten zijn binnentuintjes en hofjes te zien, die de nieuwsgierigheid flink op de proef stellen. Het allerleukste van de wijk is dat het geen openluchtmuseum is, maar de huizen stuk voor stuk gewoon nog bewoond worden.

Rondje E-Biken

Bij het fietsverhuurbedrijf, gevestigd pal naast mijn hotel, staat er een mooie e-mountainbike op mij te wachten. Een heerlijk vooruitzicht nadat ik de nodige uurtjes in de auto - vliegtuig en vervolgens trein heb gezeten. Bovendien is het met zo'n 24 graden zonder wind vandaag fantastisch fietsweer. Kortom, een prachtige aangelegenheid om de stad en directe omgeving op twee wielen te ontdekken. Fietsen in Finland is een genot. Er is weinig verkeer en een ruime aanwezigheid van geasfalteerde B-weggetjes die door mooie natuurlandschappen leiden. Een moutainbike is geen overbodige luxe omdat er ook veel onverharde gravelwegen zijn, vooral in de bosrijke gebieden. Op een routekaartje wijst de fietsverhuurder mij op een aantal leuke plekjes die op enkele kilometers afstand van de stad te vinden zijn. "Een mooie route is deze, richting de oude vuurtoren". "En dan kun je het beste doorfietsen in westelijke richting, langs de kust". Deze suggesties neem ik ter harte en vertrek als eerst richting het haventje van de stad. Hier tref ik een riviertje waaraan weerskanten charmante houten boothuisjes staan opgesteld. Allemaal in het rood geverfd. Ik tel er pakweg een stuk of 40. De rivier mond uit in een breder water waar even verderop de MS Jenny is aangelegd. Met deze veerboot zal ik de volgende dag richting het eilandje Tankar varen. Maar eerst nog maar even genieten van mijn fiets. De buitenwijken van Kokkola zijn zonder enige uitzondering zeer groen te noemen. Het is niet helemaal duidelijk of ik nu in de stad of in een natuurgebied bevind. Om de zoveel meter fiets ik langs een mooie houten villa. Het is bekend dat de Finnen vaak een zomerresidentie bezitten. Deze huizen zijn meestal in het buitengebied gevestigd en fungeren als vakantieadres voor familieleden. Sommigen van deze huizen wekken echter de suggestie dat ze permanent worden bewoond. De villa's op het schiereiland stonden ooit aan de kust, maar liggen nu wat dieper landinwaarts, midden in het bos. De villa's hebben ook een culturele en historische betekenis: het Kokkola-gebied is een van de meest Zweedstalige regio's van Finland en de villa's vertonen invloeden van de Zweedse architectuur.

Harrinniemi vuurtoren

Langzaam maar zeker fiets ik het vakantievilla gebiedje uit en en begeef ik ik mij op een zandweg die tussen de sparren doorloopt. Bij het bordje 'Rummelön lintutorni' parkeer ik de fiets en loop ik het houten vlonderpad af. Dit pad eindigt bij een observatietoren. Dit is een uitgelezen plek om diverse watervogels te spotten! Helemaal aan het einde van de landtong staat de vervallen Harrinniemi vuurtoren. Deze is al lang buiten gebruik maar geldt nog altijd als een markant herkenningspunt aan Kokkola's kustlijn. De zand- en kiezelstrandjes aan weerskanten van de vuurtoren vormen samen met het weidse uitzicht op de Botnische zee een bijzonder interessant fotomotief.

Café Bryggan

"Je moet zeker even pauzeren bij Café Bryggan als je de kans krijgt" werd mij geadviseerd door de mensen van het plaatselijke toerismebureau. Dit is vanaf de vuurtoren echter nog een behoorlijk eindje fietsen. Gelukkig wel via een mooie route, kriskras door het Finse platteland en sommige trajecten leiden over schilderachtige (schier-) eilandjes. Genoeg moois te zien dus. Na een klein uurtje arriveer ik bij Café Bryggen. Al zitten er op dit relatief vroege tijdstip nog geen gasten op het terras, er is door de mensen van het toerismebureau niets aan gelogen. Bij een klein haventje fungeren oude, maar keurig onderhouden boothuisjes als een idyllisch decor. Direct ernaast en ook aan het water gelegen begeeft zich het houten terras waar ik vandaag als eerste (maar waarschijnlijk niet als enige) aan een tafeltje plaats neem. Een kwartiertje later worden dan ook de deuren van het cafeetje geopend en kan ik mijn gehunkerde koffie eindelijk bestellen. Op het terrasje aan het water is het prima uit te houden. De krachtige zon wordt gecompenseerd door een aangenaam zeebriesje. Het water is rond deze tijd van het jaar misschien nog iets aan de frisse kant, maar desondanks zie ik aan de overkant twee onbevreesde zwemmers toch een duik nemen.

Bosund

Na de laatste slok van mijn koffie te hebben genomen besluit ik dat ik tot aan het Bosund Boat, Fishing and Hunting Museum fiets en daarna terugkeer richting de stad. Helaas blijkt het vandaag nét de sluitdag van het museum te zijn, maar gelukkig kan ik vrij het terrein op en alsnog de oude boothuisjes op mn dooie gemakje bekijken. Op de weg terug maak ik een extra lus over het Bosund schiereiland en fiets ik over een breed gravelpad dat voor het grootste deel door het bos loopt. Mensen kom je hier weliswaar nauwelijks tegen, maar het duurt niet lang voordat mijn eerste wildlife ontmoeting van de reis plaatsvind; in mijn ooghoek zie ik midden in een bloeiend grasland een kraanvogelpaartje. Even later steekt ook een kraanvogelkuiken zijn kop boven de bloemetjes uit. Met genoeg nieuwe foto's op zak en net geen 100 kilometer op de teller lever ik de e-bike weer in bij de verhuurder.

Tankar

De loopplank wordt door de bemanning van de M/S Jenny aan boord getild en voordat we het weten begeeft de veerboot zich op volle zee. In de verte zie ik het observatiedek en de vervallen vuurtoren die ik gisteren nog een bezoekje bracht. De boottocht duurt zo'n anderhalf uur en heeft als eindpunt het kleine eiland Tankar. Tankar is een voormalige vissers- en zeehondenjagersnederzetting. Vandaag de dag wordt het eilandje enkel nog tijdens de zomer bewoond en draait het vrijwel volledig op toerisme.

De landopheffing op Tankar is een geologisch proces waardoor na de laatste ijstijd het land langzaam begon te stijgen doordat de druk van het gesmolten ijs wegviel. Dit fenomeen zorgde ervoor dat delen van de Finse westkust, waaronder Tankar, geleidelijk boven zeeniveau kwamen. Rond de 13e eeuw werd het eiland zichtbaar als rotspunt en groeide het door de voortdurende stijging uit tot bewoonbaar land.

Zalmsoep

Zodra ik samen met mijn pakweg 40 medepassagiers aan wal ga, ga ik direct op zoek naar mijn overnachtingsplek van vandaag. Hoewel het technisch vrijwel onmogelijk is om op Tankar te verdwalen, krijg ik het toch bijna voor elkaar. Na navraag te hebben gedaan bij Café Tankar, blijken zij achter de bar mijn sleutel al klaar te hebben liggen. Er is een slaapplek gereserveerd in Hostel Tankar, een eenvoudige maar functionele maar prima kamer met een gedeelde badkamer en keuken/ living. De uitbater van Café Tankar nodigt mij uit om na het installeren in mijn kamer vooral terug te komen voor de beroemde zalmsoep. Dat laat ik mij natuurlijk geen twee keer zeggen. Binnen in het café hangt een knusse, authentieke sfeer. Kijkend door het raam fantaseer ik hoe woest het hier tijdens een flinke noordelijke storm er aan toe zal gaan. De schoonouders van de kroegbaas woonden hier vroeger ook tijdens de winter op het eiland. Dit was in de tijd waarin men nog vanuit Kokkola over het zeeijs naar Tankar kon skiën. Of zelfs met de auto over een ijsweg. Daardoor was het stukken eenvoudiger om de permanente eilandbewoners tijdens de lange winters vanaf het vasteland te blijven bevoorraden. Vandaag is het echter prachtig weer en heb ik een plaatsje op het terras uitgezocht. Ere wie ere toekomt, de soep is heerlijk! Rijkelijk gevuld met blokjes aardappel en haast overdadig veel zalm. Daar knapt een mens van op.

Vuurtoren en kerk

Het eiland rondwandelen is op Tankar is zo gepiept. Weliswaar is de rondwandeling bescheiden in lengte (zo'n 1,5 km), wel is het een hele leuke wandeling. En als je hem voltooid hebt, kun je hem gewoon voor een tweede keer doen! De rode en houtkleurige huisjes zijn bijzonder fotogeniek en doen mij met een knipoog een beetje denken aan de Lofoten. Het unanieme pronkstuk van Tankar is de iconische vuurtoren die je haast vanaf ieder hoekje van het eiland kunt zien. Even wat cijfertjes over de vuurtoren op een rij: De toren is gebouwd en in gebruik genomen op 15 oktober 1889 en heeft een hoogte van 29,6 meter. Omdat deze op een verhoogde rots is gebouwd staat hij dus feitelijk op 37,8 meter boven zeeniveau. Binnenin de toren bevind zich een spiraaltrap van 122 treden. Na de vuurtoren is wellicht het schattige kerkje het meest interessante gebouw van het eiland. Het kerkje werd in 1754 gebouwd door de eilandbewoners, zodat zij op zondag niet naar het vasteland hoefden te roeien. Het gebouw werd oorspronkelijk neergezet op de plek waar later de vuurtoren kwam; in 1889 is het daarom verplaatst naar de huidige locatie. In de houten kerkbanken staan de initialen van de vroegere kerkgangers gekerft. Dit geeft aan dat ieder zijn of haar eigen vaste plekje had.

Vogelstation Tankar

De vogelspotter komt op Tankar volledig aan z'n trekken. Op het eiland zijn al zo'n 260 soorten waargenomen, waarvan 45 broedende soorten. Sinds 1972 is het er een vogelstation gevestigd, waar onderzoekers zich bezig houden met vogelwaarneming. Eén van de kerntaken van de onderzoekers is het systematisch ringen van vogels: jaarlijks worden tussen de 1.500 en 3.000 vogels van een ring en biometrische gegevens voorzien, en sinds de oprichting zijn al meer dan 100.000 vogels geregistreerd. Daarnaast wordt er intensief onderzoek gedaan naar de voorjaarstrek, broedpopulaties en het gedrag van nachtelijke trekvogels, die vaak in groten getale worden aangetrokken door het licht van de vuurtoren bij mistig weer. Onderzoeker Jukka brengt tijdens een gemiddeld jaar zo'n 30 dagen door op Tankar en houdt zich bezig met het ringen en bijhorende registratie. Wanneer hij vraagt of ik een rondje mee wil lopen hoef ik me niet te bedenken. We komen bij grote stellage aan waaraan een fijnmazig net is spannen. In de verte zie ik iets wat op een vogeltje lijkt verwikkeld in het net. "Je hebt geluk!" verzekert Jukka mij. "Deze vangnetten staan verspreid over het eiland opgesteld en zorgen ervoor dat we de vogels zonder fysiek leed aan te brengen kunnen vangen". Aandachtig kijk ik hoe Jukka de vogel zorgvuldig uit zijn benarde positie bevrijd. Deze heeft al een ringetje om zijn pootje, dus laat Jukka hem direct weer vrij.

Ohtakari

Na een zeer korte en helaas bewolkte nacht kon ik mij eigenlijk alweer verheugen op de zalmsoep. Terwijl ik aan het inmiddels vertrouwde terrastafeltje bij Café Tankar zit, zie ik de M/S Jenny de haven naderen. Een nieuw vrachtje toeristen heeft het ook vandaag wederom getroffen met het weer. De laatste ronde wordt gewandeld voordat ik aan boord stap van de veerboot die mij weer naar het vasteland zal brengen. Teea, marketing manager van Kokkola geeft mij een lift naar mijn volgende slaapplek. Na ongeveer 40 minuten rijden arriveren we bij Ohtakari, een eiland dat met het vasteland is verbonden door een kleine brug. Op Ohtakari is een klein vissersdorp gevestigd dat, je raadt het al, een ansichtkaartwaardig fotomotief vormt. Net als op Tankar zijn de huisjes ook hier allemaal voorzien van een karakteristieke rode verflaag. Vandaag is het dan écht de langste dag van het jaar en hoop ik daarom op een vlammende zonsondergang. Tot mijn ontsteltenis (ik ben een beetje verwend) wordt het hoe later, hoe bewolkter en zie ik mijn kansen op de zo gehoopte zonsondergang van epische proporties langzaam maar zeker verkleinen. Op naar plan B. Ik besluit een paar uur slaap te pakken en mijn wekker om 01:30 (!) af te laten gaan om te kijken of de wolken zijn overgetrokken zodat ik in plaats van de vlammende zonsondergang, een spectaculaire zonsopkomst kan meemaken. In het holst van de nacht schrik ik wakker van de wekker en tuur ik door het raam naar de hemel. Tot opluchting constateer ik dat er al wat veelbelovende kleurtjes in de lucht hangen. Met mijn cameratas en statief wandel ik richting de plek vanwaar je beste uitzicht op het vissersdorpje hebt. De wind is gaan liggen, dus krijg ik- eigenlijk voor het eerst - gezelschap van een legertje muggen. De zonsopkomst die een halfuurtje later zou plaatsvinden zou ik willen omschrijven als 'dramatisch'. En dat is in dit geval niet eens slecht bedoeld. De wolken zijn niet overgewaaid, maar vertonen wel enkele gaten waardoor enkele lichtstralen het wateroppervlak en bereiken. Samen met de vissershuisjes wordt er een onheilspellend landschapstafereel geschilderd. Lang niet slecht! De nodige MB's aan data worden vol geschreven en na een uurtje vind ik het welletjes. De klok wijst 04:15 aan als ik voor de tweede keer deze nacht het bed weer induik.

Met een dagje treinreizen voor de boeg vertrek ik met een voldaan gevoel uit Kokkola, een onbekend stukje Finland en zet ik koers richting Salla, mijn volgende Finse reisbestemming. Hierover lees je alles in het volgende artikel op Framing Places.